དེ་ཡང་ཐོག་མར་བདག་གིས་བརྗོད་འདོད་པ་ནི། སྤྱིར་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གཞལ་མེད་ཁང་བརྩེགས་པ་ཡིན་མིན་ལ་དཔྱད་པའི་ཚེ་ན། སྣང་ཚུལ་ཐུན་མིན་དང་ཐུན་མོང་སོགས་ཀྱི་དཔྱད་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པར་སྣང་ཡང་། ཁོ་བོའི་འདིར་ཐུན་མོང་སྣང་ཚུལ་གཞིར་བྱས་ཤིང་སྔོན་བྱོན་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་དེ་བློའི་དཔོག་ཚད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དཔྱད་པ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན། དཔྱད་པ་བྱེད་ཚུལ་དེ་ཡང་རྩ་བའི་ས་བཅད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་དཔྱད་པར་བྱ། དང་པོ། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གཞལ་མེད་ཁང་བརྩེགས་མར་འདོད་པས་ལུགས་དང་། གཉིས་པ་བརྩེགས་མར་མི་འདོད་པས་ལུགས་དང་། གསུམ་པ། དེ་གཉིས་ལས་འཕྲོས་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་གོ་བ་ལེན་ཚུལ་སྟེ། ས་བཅད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་དཔྱད་པར་བྱའོ།། སྤྱིར་གཞལ་ཡས་ཁང་ལ་ཡང་མཚོན་བྱ་དོན་གྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་། མཚོན་བྱེད་དཔེའི་གཞལ་ཡས་ཁང་གཉིས་ཡོད་ལ། དང་པོ་ནི་གཞན་དོན་དམ་པའི་སྟོན་འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གཞལ་ཡས་ཁང་དེ་མཚོན་བྱ་དོན་གྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་།མཚོན་བྱེད་དཔེའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་ནང་དང་ཕྱི་གཉིས་ལས། གང་ཟག་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་ཁམས་སོགས་ནི་མཚོན་བྱེད་དཔེའི་ནང་གི་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་། དེ་ལས་གཞན་ལ་ནི་བརྩེགས་མའི་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་། བྲི་ཆུའི་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་། རྩིགས་ཐབས་ཀྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་། བསྒོམ་བྱིའི་གཞལ་ཡས་ཁང་བཞི་ནི་མཚོན་བྱེད་དཔེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་ཡིན་ལ། སྐབས་འདིས་གཙོ་བོའི་འཆད་བྱའི་གཞལ་མེད་ཁང་ནི་རྩིགས་ཐབས་ཀྱི་དེ་དང་།བསྒོམ་ཚུལ་གྱི་དེ། དག་པ་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་དེ་དང་གསུམ་པོ་ཡིན་ནོ།། ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ལ་གཞལ་མེད་ཁང་བརྩེགས་པ་ཡིན་པར་འདོད་ཀྱི་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་ཅིའི་ཕྱིར་ཏུ་ཞེ་ན། ཕལ་ཆེ་བའི་ཤའི་མིག་གི་མཐོང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ལ་གཞལ་མེད་ཁང་བརྩེགས་པ་ཁོ་ན་མ་གཏོགས། ཕྱི་ནང་བྱེད་ནས་བཟོ་ཡོད་པའི་གཞལ་མེད་ཁང་ཞིག་མཐོང་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་བས་རེད་དྲན། བརྗོད་བྱ་དངོས་ལ་འཇུག་ན།
{དང་པོ་}བརྩེགས་མར་འདོད་པ་དག་གི་འདོད་ཚུལ་མདོ་ཙམ་བརྗོད་ན། རིགས་ལྡན་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པའི་བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཉམས་པའི་དོན་ཏོ་མེ་ཡི་ཟད་པར་དག་ཀྱང་ས་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞུ་བའི་དོན་ཏུ་མེ་དག་ཀྱང་ཞེས་གསུངས་ཤིང་། དེའི་འགྲེལ་བ་རིགས་ལྡན་པདྨ་དཀར་པོས་མཛད་པའི་རྒྱས་འགྲེལ་དྲི་མེད་འོད་ལས། གཞན་ཡང་ཁམས་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྟེང་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ་མཚམས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པར་སྤྲིན་གྱི་ཆར་རབ་ཏུ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ།། ཞེས་རྩ་བའི་རྒྱུད་ལས་རབ་ཏུ་གསུངས་སོ།། ཞེས་དང་། ཇོ་ནང་ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོ(༡༢༩༢-༡༣༦༡)འི་གཞལ་ཡས་ཁང་བརྩེགས་མར་འདོད་པ་འཇམ་མགོན་བླ་མ་(༡༥༧༥-༡༦༣༤)ཉིད་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་ཉེར་འཚོའི་སྐབས་སུ་ལུང་གྲངས་པ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། སྤྱིར་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་དཔངས་ཚད་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད་ཀྱང་བཟོ་ཉེས་སྤངས་པའི་ཚད་ལེགས་པོ་གཅིག་ལ་སྲོག་ཤིང་མ་བཅོལ་ན་ཧ་ཅང ཐལ་བར་འགྱུར་བས། རེ་ཞིག་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་བདག་པོ་ཀུན་མཁྱེན་དོལ་པོ་པའི་བཞེད་པ་ནི། སྐུ་དཀྱིལ་གྱི་རྩིག་པའི་ནང་གི་རྒྱ་སྒོ་ཚད་བརྒྱད། དེའི་ཕྱེད་དཔང་སུ་བྱ་ན། དེ་ཡང་ཐོག་འོག་ཁོ་ན་ལ་མུ་བརྩི་བར་རྒྱ་ཕུབས་བྱེད་ནས་ཐོག་གི་མཐིལ་ལམ། མི་བྱེད་ན་ཀྲ་མ་ཤིརྵའི་རྩེའི་བར་དུ་བརྩིའོ།། ཞེས་དང་། དེ་དང་མཐུན་པར་འཇམ་མགོན་བླ་མ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ་(༡༥༧༥-༡༦༣༤)རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་འདོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། ཁམས་ལྔ་པོ་རྣམས་དག་པའི་ཁང་བརྩེགས་ལྔ་ཞེས་བྱ། འདི་ལ་རྭ་འགྱུར་ལས། ཁམས་རྣམས་གཞལ་ཡས་ཁང་དུ་བརྗོད་ཅེས་འབྱུང་ཞིང་། འགྱུར་གཞན་འགའ་རེ་ལའང་དེ་མཚུངས་སྣང་སྟེ། དེའི་དོན་འཆད་པ་ན་ཕྱོགས་མདོག་ལ་འཆད་པ་ནི། ཁ་དོག་གི་དག་པ་འོག་ནས་འབྱུང་བ་དང་ཟློས་པའི་མི་ལེགས་ལ། དེས་ན་ས་ཁམས་དག་པའི་སྐུ་དཀྱིལ་གྱི་གཞལ་ཡས་ཁང། ཆུ་ཁམས་དག་པ་གསུང་དཀྱིལ། མེ་ཁམས་དག་པ་ཐུགས་དཀྱིལ་དངོས། རླུང་ཁམས་དག་པ་བདེ་གཤེགས་འཕར་མ། མཁས་ཁམས་དག་པ་གཙོ་བོའི་གནས་རྣམས་ཅེ་མཐོ་ཅེ་མཐོའི་ཁང་པ་བརྩེགས་པ་སྟེ་རིམ་པ་ལྔར་གནས་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ།། དེས་ན་འཇམ་མགོན་བླ་མ་གང་ཉིད་ཀྱི་བརྩེགས་མར་འདོད་པ་ཚིགས་གིས་དངོས་སུ་གསལ་ཞིང་། གོང་གི་ལུང་སྔ་ཕྱི་དྲངས་བ་དག་ལ་གཞིག་ན་བསྒོམས་ཚུལ་དང་རྩིགས་ཐབ་ལག་ལེན་གང་གི་དབང་དུ་བྱང་ཀྱང་བརྩེགས་མར་འདོད་པ་གསལ་བོ་རེད་དྲན། གཞན་ཡང་མན་ལུང་གུ་རུ(༡༢༤༠-?འི་ལམ་ཡིག་ལས། ཕོ་བྲང་དེའི་བྱང་ཕྱོགས་ན་གྲོང་ཁྱེར་བྱེ་བ་ཕྲག་གཅིག་ཕོ་བྲང་གི་འཁོར་གྱི་ཚུལ་དུ་འདུག་པ། དེ་གསུམ་ཀའི་ཤར་ནུབ་ན་མཚོ་ཆེན་པོ་ཚེས་བརྒྱད་ཀྱི་ཟླ་བ་ལྟ་བུ་རེ་རེ་ཡོད་པ་རྒྱལ་བོའི་ཕོ་བྲང་ཆེན་པོ་དེ་དང་། གཞལ་ཡས་ཁང་ཆེན་པོ་བཞི་ལ་ཁང་བརྩེགས་ལ་སོགས་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་མཛེས་པར་བྱས་པའི་དབུས་ན་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱ་ཕིབ་ཀྱི་རྣམ་པས་བརྒྱན་པ་ཞིག་ཡོད་པར་འདུག ཞེས་གསུངས་སོ།།
{གཉིས་པ}་བརྩེགས་མ་མི་འདོད་པའི་འདོད་ཚུལ་མདོ་ཙམ་འདིར་འཁོད་ན། ཀུན་མཁྱེན་ཕྱོགས་རྒྱལ་བས(༡༣༠༦-༡༣༨༦)ཕྱོགས་མཆན་ལས། དེ་ནས་འོག་རྡོ་རྗེའི་ས་གཞི་ཕྱོགས་མདོག་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་སྟེང་དུ་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ་བདེ་ཆེན་འཁོར་ལོ་དང་བཅས་པ་ཕྱི་ནང་གི་རིམ་པས་གནས་པར་གསལ་ཞིང་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ལས་ནང་མ་ནང་མ་དམའ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་ཐག་རིང་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་མི་མཛེས་པའི་སྐྱོན་ཡང་མེད་དོ།། ཅི་སྟེ་མི་མཛེས་པར་མངོན་ཡང་ལུང་བཞིན་བྱ་བར་རིག་པ་ཉིད་དོ།། ཞེས་དང་། སྐབས་འདིས་ཁུངས་སུ་དྲངས་པའི་ལུང་ལ་དཔྱད་པ་བྱེད་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་སེམས་སོ།། ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚིགས་བཅད་དགུ་པ་རྣམ་དག་བསྒོམ་པའི་སྐབས་སུ་ཡང་། ཁམས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཁང་པ་བརྩེགས།། ཞེས་པའི་སྐབས་ན། ཁམས(ལྔ)་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་(དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་)ཁང་པ་(ལྔ་)བརྩེགས་(འདི་ཡིས་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་བརྩེགས་སུ་བསྟན་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན་འགྱུར་འདིར་བརྩེགས་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ན་ནི་རྡོ་རྗེའི་གུར་དང་གདམ་ཀ་ཅན་དུ་གསུངས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁང་བརྩེགས་ཡིན་ལ། རྩ་མའི་འགྱུར་ལ་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཁམས་རྣམས་སོ།། ཞེས་དང་ར་འགྱུར་ལ། ཁམས་རྣམས་གཞལ་ཡས་ཁང་དུ་བརྗོད།། ཅེས་འབྱུང་ཞིང་ཕྱོགས་མདོག་ལ་སྦྱར་ནས་འཆད་པར་བྱེད་དོ།། རྩ་མའི་འགྱུར་ནི་རྡོ་རྗེའི་གུར་དང་གདམ་ཀ་ཅན་གྱི་ཁང་བརྩེགས་ལ་གཞལ་ཡས་ཁང་དུ་བྱེད་ཡོད་དོ།།) ཞེས་གསུངས་སོ།། འདིར་བསྟན་པ་ལྟར་ན་ཁམས་ལྔ་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཕྱོགས་མདོག་ལ་སྦྱོར་བ་ལས། ཁམས་ལྔ་པོ་གཞལ་ཡས་ཁང་བརྩེགས་མར་མི་སྦྱོར་བ་མ་ཟད་སྐུ་གསུང་ཐིགས་གསུམ་དང་བདེ་ཆེན་འཁོར་ལོ་དང་གཙོ་བོའི་གནས་ལྔ་པོ་ལ་དག་པ་མི་སྦྱོར་བ་དངོས་སུ་གསལ། འདིར་མིང་པོར་བརྗོད་དུ་ཡོད་ན་ཡང་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་བྱ།
ད་ནི་ས་བཅད་{གསུམ་པ་}དེ་གཉིས་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་གོ་བ་ལེན་ཚུལ་མདོ་ཙམ་བརྗོད་ན། འདི་གཉིས་ཀྱི་བཤད་བྱིའི་གཙོ་བོའི་གཞལ་ཡས་ཁང་ལ། དག་པ་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་། བསྒོམ་ཚུལ་གྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་། རྩིགས་ཐབས་ཀྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་གསུམ་ཁོ་ནས་དབང་དུ་བྱེད་པ་མ་གཏོག བྲི་ཆ་དང་སྡུལ་ཚོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་དབང་དུ་བྱེད་པ་ནི་ཡེ་མིན་ལ། དེས་ན་དག་པ་སྦྱོར་ཚུལ་དང་བསྒོམ་ཚུལ་དང་རྩིགས་ཐབས་གསུམ་གང་གི་དབང་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ན་ཡང་བརྩེགས་མ་བྱེད་པ་དེ་རྒྱུད་ཀྱི་དགོངས་དོན་དང་མཐུན་ཞིང་མ་འཁྲུལ་བ་དེ་རེད་སྙན། རྒྱུ་མཚན་ཅིའི་ཕྱིར་དུ་ཞེ་ན། གོང་དུ་དྲངས་ཟིན་པའི་བསྡུས་རྒྱུད་དང་། དེས་འགྲེལ་བ་རྒྱས་འགྲེལ་དྲི་མེད་འོད་སོགས་ཀྱི་དགུངས་པ་ཡང་དེ་ལས་མ་འདས་སྙམ། གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ཆེས།། ཞེས་པའི་དག་པ་སྦྱོར་བས་སྐབས་ན་ཡང་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་ལ་རིམ་བཞིན་དག་པ་སྦྱོར་བ་དེ་ལེགས་ལ། ཕྱོགས་མདོག་ལ་སྦྱར་བ་དེ་ནི་དགོས་པ་མེད་ཅིང་ཟློས་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་སྔར་འཇམ་མགོན་བླ་མའི་བསྐྱེད་རིམ་དངོས་གྲུབ་ཉེར་འཚོའི་ལུངས་གྲངས་པ་དེའི་གོ་སླའོ།། འོ་ན་ཕྱོགས་རྒྱལ་བ་དང་ཀུན་མཁྱེན་རིན་པོ་ཆེ་གཉིས་ཀྱི་དགུངས་པ་མི་མཐུན་སོ་སྙམ་ན། དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་རིགས་སོ། དེས་ན་དགུངས་པ་འགལ་མེད་དུ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབས་དགོས་སྙམ་ན། ཕྱོགས་རྒྱལ་བས་ཀྱང་གཞལ་མེད་ཁང་བརྩེགས་མར་འདོད་ཀྱིན་ཡོད་པ་འདྲ། རྒྱུ་མཚན་ནི། གལ་དེ་མཐའ་གཅིག་དུ་གཞལ་ཡས་ཁང་བརྩེགས་མར་མི་འདོད་ན་བཀག་པ་སྐབས་བབ་གང་གི་སྐབས་སུ་ཡང་བཀག་དགོས་ལ་མ་བཀག་པའི་སྐབས་མིང་ངོ།། གང་ལས་མ་བཀག་ཞེ་ན། བསྡུས་རྒྱུད་མཆན་འགྲེལ་གྱི་དེའི་ཐད་དུ་བཀག་པ་སྐབས་སུ་བབ་ཀྱང་མ་བཀག དེ་ལས་གཞན་འགྲེལ་ཆེན་དྲི་མེད་འོད་ཀྱི་སྐབས་དུ་མ་ལ་བཀག་པ་སྐབས་སུ་བབ་ཀྱང་མ་བཀག་པ་མིང་ངོ།། འོ་ན་ཕྱོགས་རྒྱལ་བ་ཁོ་རང་ལ་ནང་འགལ་མི་འོང་སོ་སྙམ་ན་དེ་ཡང་འཐད་པ་མ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་མཚན་ང་རང་ཉིད་ཀྱི་དྲན་ཚུལ་ཡིན་ན། དེངས་སང་ང་རང་ཚོའི་ལག་དུ་སོན་ཡོད་པའི་ཕྱོགས་རྒྱལ་བའི་མཆན་གྱི་དེའི་ཐད་ལ་སྐྱོན་འེ་ཡོད་སྙམ་སོ།། སྐྱོན་ཡོད་དོ་ཞེས་མཐའ་གཅིག་དུ་ཁ་ཚོན་གཅོད་པ་ནི་བླུན་པོ་བདག་ལྟ་བུའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་བ་གསལ་བོ་རེད། དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང་དོག་སློང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ནི་སུ་ལ་ཡིན་ཡང་ཁེ་དབང་ཡོད་པ་ཞིག་རེད་བསམ། ད་དུང་འདིས་ཐད་ལ་དཔྱད་པ་བྱེད་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་མང་ན་ཡང་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་མང་པོ་ཞིག་མ་རྙེད་པའི་དབང་དང་། ཐོས་པ་ཉུང་བའི་རྐྱེན་སོགས་ཀྱིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་མིན་པ་མངོན་གསལ་ལྟར་རེད། སྤྱིར་གལ་ཆེ་བ་ནི་གཞུང་འདི་ལྟ་བུ་ལ་དཔྱད་པ་བྱེད་པའི་ཚེ་ན་མ་ཡིག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུ་དང་། དེ་ལས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བ་ནི་དེས་ཁུང་གཏུག་སའི་དེ་སྔོན་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ཐོག་བསྒྱུར་ཚར་བ་དང་བསྒྱུར་ཐུབ་མེད་པའི་དུས་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་སོགས་མ་ཡིག་ལེགས་སྦྱར་གྱི་ཡི་གེ་ཐོག་ཡོད་པ་དེར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུའི་སྐལ་བ་ལྡན་ན་འདི་དང་འདིས་རིགས་ཀྱི་དོག་པ་མང་པོ་ཞིག་སྔར་བས་ཅེ་གསལ་དུ་འགྲོ་བར་ང་རང་ལ་ཡིད་ཆེས་ཆེན་པོ་ཡོད།
ནང་དོན་ཡོང་ཁུངས། ཛཾ་བྷ་ལའི་རིག་གནས་འཕྲིན་སྟེགས།